Στον Αρχαίο Ελληνικό κόσμο, η περηφάνια ήταν ένα συναίσθημα ανεπτυγμένο σε τέτοιον βαθμό, ώστε το προσκύνημα σε άλλον άνθρωπο (οποιοσδήποτε κι αν ήταν αυτός), θεωρούνταν πράξη κατάπτυστη, που μόνο βάρβαροι θα μπορούσαν να την τελέσουν. Ακόμη κι όταν ήθελαν να προσευχηθούν στους θεούς τους, ούτε έσκυβαν κι ούτε γονάτιζαν, αλλά έτειναν τα χέρια προς τον ουρανό. Στα Αρχαία Ελληνικά κείμενα, υπάρχει πλήθος επικριτικών και καταδικαστικών αναφορών για το προσκύνημα. Αναφέρονται ενδεικτικά:
«ΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ ΔΕΝ ΟΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ· ΑΝΤΙ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΗΘΟΥΝ ΟΤΑΝ ΣΥΝΑΝΤΗΘΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΝ ΚΑΤΕΒΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΓΟΝΑΤΟ ΤΟ ΧΕΡΙ» (ΗΡΟΔΟΤΟΣ, «ΕΥΤΕΡΠΗ», 80).
«ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΦΟΡΑ ΜΟΝΟΝ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ» (ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ 549.16).
«ΟΙ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ ΑΠΕΙΧΑΝ ΑΠΟ ΔΕΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΚΕΣΙΕΣ ΚΙ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΟΛΑΚΕΙΑ, ΩΣ ΑΝΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΕΣ» (ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ, «ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΟΣ ΒΙΟΣ», 236).
«Ο ΜΙΝΩΣ, ΩΣ ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΣΤΟΝ ΑΔΗ, ΑΠΕΣΤΕΛΛΕ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΩΝ ΑΣΕΒΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΨΥΧΕΣ ΟΣΩΝ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΗΣΗ Ή ΑΠΛΩΣ ΑΝΕΧΟΝΤΑΝ ΝΑ ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΝΤΑΙ ΕΝΟΣΩ ΖΟΥΣΑΝ» (ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, «ΝΕΚΥΟΜΑΝΤΕΙΑ», 473)
Και μετά ήρθε ο Ιουδαιοχριστιανισμός. Την θέση της περηφάνιας, πήρε η «ταπεινότητα» και η οσφυκαμψία. Η εξαίρεση, έγινε κανόνας…
pare-dose.net και enneaetifotos / Image by mohamed Hassan from Pixabay
